asia 27.09.2005 21:09

jakie ma znaczenie ryba w Biblii??

Ze "Słownika obrazów i symboli biblijnych" Manfreda Lurkera:

"(...)Kiedy Jonasz, uciekając przed Panem, znalazł się na niewielkim statku wśród fal wzburzonego morza, zażądał, żeby ludzie będący na statku wrzucili go do morza. „Pan zesłał wielką rybę, aby połknęła Jonasza. I był Jonasz we wnętrzności ryby trzy dni i trzy noce. Z wnętrzności ryby modlił się Jonasz do swego Pana Boga” (Jon 2, 1-2). I wołał prorok z wnętrza otchłani: „Nurt mnie ogarnia zewsząd. Do posad gór zstąpiłem; zawory ziemi zostały poza mną na zawsze. Ale Ty wyprowadziłeś życie moje z przepaści” (2, 4. 7). Według rozkazu Pana ryba wyrzuciła proroka na ląd. Wnętrze ryby jest tu obrazem „przepastnej otchłani” (Ps 69, 15). Być „połkniętym przez rybę” znaczyło przekroczyć próg wieczności. Tylko słowo Boże było w stanie znów przywrócić proroka do życia.

Już w Starym Testamencie ludzie są często przyrównywani do ryb morskich. Jak ryby są chwytane „w sieci złe”, tak ludzie wikłają się w złych czasach (Koh 9, 12). Pan uczynił „ludzi jak ryby w morzu” (Ha 1, 14). Symbolicznego znaczenia nabierają ryby ożywiające cudowną wodę, która wypływała spod świątyni (Ez 47, 9). Są one podobne do drzew rosnących nad brzegiem rzeki. Ponieważ ich liście nigdy nie więdną i nigdy nie brak na nich owoców, są one symbolem życia i zbawienia, które pochodzi od Boga.

Według św. Mateusza (12, 39n) to, co spotkało Jonasza, było zapowiedzią śmierci i zmartwychwstania Chrystusa: „Jak Jonasz był trzy dni i trzy noce we wnętrznościach wielkiej ryby, tak Syn Człowieczy będzie trzy dni i trzy noce w łonie ziemi”. W Nowym Testamencie również ludzie są przyrównywani do ryb. Jezus sam powiedział do swoich uczniów: „Pójdźcie za Mną, a uczynię was rybakami ludzi!” (Mt 4, 19; zob. także Łk 5, 10). W swym Kazaniu na Górze Jezus odwołuje się z jednej strony do podobieństwa między rybą i chlebem (jako darów dobrego ojca), a z drugiej - do zestawienia: wąż i kamień (Mt 7, 10). Cudowne rozmnożenie przez Jezusa pięciu chlebów i dwu ryb i nakarmienie nimi pięciu tysięcy ludzi
(Mk 6, 35-44) jest zapowiedzią ustanowienia Najświętszego Sakramentu. Po swoim zmartwychwstaniu Jezus objawił się nad Jeziorem Tyberiadzkim uczniom, którzy trudzili się, niestety bezskutecznie, nad połowem ryb. Jezus, z początku nie rozpoznany przez nich, powiedział: „Zarzućcie sieć po prawej stronie łodzi, a znajdziecie! I rzeczywiście, uczniowie wyciągnęli całą sieć wypełnioną rybami. W sieci były 153 ryby. Po przeliczeniu wszystkich powiedział Jezus: Chodźcie, posilcie się! Potem podawał im upieczoną już na ogniu rybę i chleb” (J 21, 3-13). Niektórzy sądzą, że liczba 153 wskazuje na liczbę znanych wtedy wśród rybaków gatunków ryb. Wszystkie one miałyby symbolizować najrozmaitsze ludy, które zostaną kiedyś zagarnięte w sieć Kościoła. Próbowano również, odwołując się do zasad starożytnej gematrii (nadawanie wartości liczbowych poszczególnym literom wyrazu), odnaleźć w liczbie 153 .nazwę „baranka wielkanocnego”, co pośrednio znów stanowiłoby nawiązanie do Eucharystii.
Jedyna owa ryba upieczona na ogniu i podana przez Jezusa Jego uczniom do spożycia. (J 21, 9. 13) to - według Augustyna - symbol cierpiącego Chrystusa. Chrystologiczne znaczenie ryby, sięgające swymi korzeniami symbolu ryby przynoszącej ocalenie, zaczęło przeżywać niejako swój renesans wskutek kolejności poszczególnych liter greckiego rzeczownika ichthys, tzn. ryba. Litery tworzące ten wyraz traktuje się jako skróty słów: Jesous Christos Theou Hyios Soter, czyli: Jezus Chrystus, Boży Syn, Zbawiciel. W okresie prześladowań chrześcijan podobizna ryby byłą symbolem rozpoznawczym chrześcijan. Baptysterium nazywa się inaczej piscina (tzn. staw rybny). Według Tertuliana kształt ryby ukazuje tajemnicę łaski chrztu: „Na podobieństwo owej ichthys, którą jest Jezus Chrystus, my również rodzimy się w wodzie i tylko przez pozostawanie w niej osiągniemy zbawienie”. Na malowidłach katakumbowych ryba jest symbolem Eucharystii. Aż do IX w. na wszystkich przedstawieniach Ostatniej Wieczerzy ryba znajduje się obok chleba i kielicha".