piotr 25.07.2008 21:52

Wiadomo, że Bóg swoje imię (Jahwe) objawił po raz pierwszy Mojżeszowi. Dlaczego więc w Biblii Poznańskiej (2000) wypowiada je Ewa (Rdz 4,1)?

Najstarsze księgi Starego Testamentu (zwłaszcza chodzi tu o Pentateuch, pierwszych pięć ksiąg Starego Testamentu) nie są dziełami, które powstały w sposób, w jaki najczęściej sobie to wyobrażamy. To znaczy, że autor siadł i napisał księgę od początku do końca i ewentualnie ktoś potem coś jeszcze dopisał, poprawił itd. Księgi te są kompilacją kilku źródeł. Wymienia się ich zazwyczaj cztery: tradycję jahwistyczną (J), elohistyczną (E), kapłańską (P) i deuteronomistyczną (D). Powstały w różnym czasie i w nieco odmiennym kontekście kulturowym (państwie południowym, północnym, w kręgach kapłańskich itd). Nieznany autor-kompilator połączył je w jedna całość. Stąd sporo w nich sprzeczności, gdy chodzi o sprawy drugorzędne. Np. już w historii stworzenia świata mamy dwa, sprzeczne ze sobą teksty. W tym z pierwszego rozdziału (należącym do tradycji P, młodszym) człowiek zostaje stworzony na końcu. W tym z drugiego rozdziału (z tradycji J, starszym) człowiek zostaje stworzony prawie na początku. A takich różnic jest więcej.

Podobnie jest z używaniem imienia Bożego Jahwe. W tradycji jahwistycznej jest ono używane od samego początku. Stąd zresztą nazwa tradycji...

Zauważmy, że inaczej postąpiono z czterema Ewangeliami. Choć już bardzo wcześnie pojawiły się próby ich zharmonizowania (patrz Diatessaron) zdecydowano, by pozostały osobnymi dziełami...

J.