bsz93@ 07.12.2007 20:22

Interesuje mnie kwestia "wolnej woli". Nie rozumiem do końca co właściwie oznacza to pojęcie, ale nie o to chodzi. Zastanawiam się, czy człowiek może mieć wolność wyboru, skoro na jego osobowość wpływa uwarunkowanie genetyczne i środowisko, a poza tym jak dowodzą badania świadomość jest bierną rolą umysłu, a procesy myślowe powstają po prostu na skutek pracy mózgu, niezależnie od niej. Wszyscy ludzie są także częścią przyrody, ich istnienie oraz postępowanie jest konsekwencją innych zdarzeń. Gdyby istniała istota, która zna położenie wszystkich cząsteczek we wszechświecie, mogłaby przewidzieć każde, najdrobniejsze wydarzenie jakie ma miejsce. Czy to nie dowodzi, że "wolna wola" jest całkowicie bezsensownym założeniem?

Gdyby istniał demon znający miejsce położenia i moment pędu wszystkich cząstek w kosmosie, to... Taki demon nawet teoretycznie istnieć nie może. Nawet odrzucając istnienie sfery duchowej. Z tej prostej przyczyny, że istnieje coś takiego jak zasada nieoznaczoności (Heisenberga), która wyklucza możliwość poznania jednego i drugiego (miejsca położenia i momentu pędu cząsteczek)...

Poza tym... Masz rację. Wolność człowieka jest ograniczone wieloma czynnikami. Przesadne akcentowanie znaczenia wolności, jak to dziś wielu robi, jest niezgodne z naszym doświadczeniem. Ale wykluczanie istnienia wolności też niezgodne z doświadczeniem. Chyba najbardziej widać ja w umiejętności mówienia "nie". Człowiek potrafi wybrać coś, co z punktu widzenia praw przyrodniczych jest absurdem. Np. nie wiadomo po co włazi na wysokie górskie szczyty (chyba że dla adrenaliny, ale tę można pozyskać na wiele innych sposobów), dlaczego dla ideałów potrafi narażać życie i dlaczego potrafi trzymać zaciśniętą pieść w ogniu aż się spali, choć do ucieczki wystarczyłoby jej otwarcie (przykład z historii pierwszych męczenników, którzy w ten sposób reagowali, gdy wkładano im do ręki kadzidło, które mieli wsypać do ognia na cześć bożków)...

J.