xyz 26.09.2004 19:08

co to jest jansenizm?

Ruch teologiczny i duchowy, którego cechą znamienną była surowość moralna i pesymistyczny pogląd na stan człowieka. Za punkt wyjścia przyjmował rygorystyczną, dualistyczną teorię predestynacji. Zgodnie z tą nauką Bóg ocali tylko niewielką liczbę ludzi, przeważająca większość zaś jest utracona dla nieba. Ocaleni to przede wszystkim zakonnicy i zakonnice, żyjący w "stanie doskonałości". Swoje ocalenie zawdzięczają oni własnym wysiłkom religijnym. Uważają się za wybranych do tego, by przez ofiarę swego życia uchronić pozostałą część ludzkości, która w ich oczach jest beznadziejnie uwikłana w grzechy, od Bożej pomsty i uśmierzyć Boży gniew.
Nazwa pochodzi od nazwiska Kornela Ottona Jansena (1585-1638), który w roku 1636 został wyświęcony na biskupa Ypres w Belgii. Wraz ze swoim przyjacielem, Janem Duvergierem de Hauranne (1581-1643), opatem klasztoru Saint-Cyran, Jansen chciał poprzeć prawdziwą reformę nauki katolickiej i moralności. Ponieważ protestanci często się odwoływali do św. Augustyna z Hippony (354-430), Jansen sumiennie przestudiował jego pisma, przede wszystkim skierowane przeciw Pelagiuszowi. W swoim pośmiertnym dziele pt. Augustinus (1640) Jansen dowodził między innymi, że łaska Boża w sposób nie do odparcia ogranicza nasze wolne wybory i że bez szczególnej łaski Bożej nie możemy zachować przykazań. Pięć tez wziętych z dzieła Jansena Augustinus zostało oficjalnie potępionych w latach 1653, 1656 i w 1690. Mimo nacisku, jaki janseniści kładli na potęgę łaski Bożej, głosili oni i praktykowali surowe zasady moralne oraz skrupulatne podejście do przyjmowania sakramentów świętych.
(na podst. Gerald O'Collins SJ, Edward G. Farrugia SJ, Leksykon pojęć teologicznych i kościelnych z indeksem angielsko-polskim, Wydawnictwo WAM, Kraków 2002)
Można też zajrzeć TUTAJ

WAM.