Margola 29.07.2007 18:38

Witam serdecznie. Jestem ciekawa jak na przestrzeni wieków pojmowano pojęcie Żyd. Czy każdy Izraelita jest/był Żydem (Judejczykiem)? Czy termin Judejczyk przysługiwał potomkowi Judy, a może po podziale na dwa królestwa, mieszkańcowi Królestwa Judy? Czy przykładowo człowiek pochodzący z któregoś z pokoleń północnych leżących na terenie Królestwa Izraela, na przykład z pokolenia Asera, mógł być zwany Żydem? Czy terminem tym posługiwali się sami Izraelici, czy jest on zewnętrzny? Od kiedy funkcjonuje? Jak go pierwotnie pojmowano? Jak czytamy w Księdze Wyjścia Egipcjanie w czasach niewoli używali terminu "Hebrajczyk"np. "Wszystkich nowo narodzonych chłopców Hebrajczyków należy wyrzucić do rzeki, a dziewczynki pozostawić przy życiu"(Wj 1,22), podobnie Filystyni "Trzymajcie się dzielnie i bądźcie mężni, o Filistyni, żebyście się nie stali niewolnikami Hebrajczyków"(1 Sm 4,9). Także sami Izraelici posługiwali się tym określeniem przykład: "Jeśli się tobie sprzeda brat twój, Hebrajczyk lub Hebrajka, będzie niewolnikiem przez sześć lat. W siódmym roku wolnym go wypuścisz od siebie"(Pwt 15,12) lub "Jestem córką Hebrajczyków, uciekłam od nich, ponieważ wydani będą wam na łup" (Jdt 10,12). Przecież Moabici, Ammonici, Edomici itd byli także potomkami Ebra. Wydawałoby się iż Izraelici nie chcieli być z kojarzeni z wrogami swego narodu. Czy już wówczas termin Hebrajczyk został zawężony? Jeśli się nie mylę pierwszy raz pojęcie Żyd pojawia się w Księdze Ezdrasza.
Natomiast odnośnie Nowego Testamentu, czytając Ewangelię wg św. Jana nie sposób nie dostrzec, że dystansuje się On do Żydów, mając się za Galilejczyka, przykład: "Potem Jezus obchodził Galileję. Nie chciał bowiem chodzić po Judei, bo Żydzi mieli zamiar Go zabić" (J 7,1). W wielu innych miejscach św Jan pisząc Żydzi ma na myśli "Oni", i odwrotnie Żydzi dystansują się do Galilejczyków "Czy i ty jesteś z Galilei? Zbadaj, zobacz, że żaden prorok nie powstaje z Galilei" (J 7,52). Jezus Chrystus i Apostołowie zwani byli częściej Galilejczykami "I ty byłeś z Galilejczykiem Jezusem" (Mt, 26, 69) oraz I rzekli: Mężowie z Galilei, dlaczego stoicie i wpatrujecie się w niebo?" (Dz 1,11). Wzajemna niechęć jest tak wyraźna jakby była mowa o dwóch różnych narodach. Dla pogan i innowierców roróżnienie pomiędzy Judejczykami a Galilejczykami nie było istotne. Jakby nie uznawali tego wewnętrznego podziału. Sam Piłat kazał umieścić przecież tytuł winy pod krzyżem "Jezus Nazarejczyk Król Żydowski", zaś Samartanka zwraca się do Jezusa "Jakżeż Ty będąc Żydem prosisz mnie Samarytankę, bym Ci dała się napić". Co prawda Jezus Chrystus jest potomkiem Judy, ale Samarytanka nie mogła o tym wiedzieć.
Innymi słowy, czy nasze współczesne pojęcie słowa Żyd jest tożsame ze znaczeniem starożytnym i jak to się zmieniało w dziejach Narodu Wybranego na przestrzeni wieków?

Odpowiedź: