Magda 12.11.2003 17:33

Atrybuty z którymi była przedstawiona w średniowieczu Matka Boska i Jezus.

Większość znanych obecnie w sztuce typów przedstawień Jezusa znanych było już w średniowieczu. Najogólniej można powiedzieć, że we wczesnym średniowieczu najpopularniejsze było przedstawienie Dobrego Pasterza. Towarzyszyły mu takie atrybuty jak owca czy kij pasterski. Często też ukazywano przy Jezusie rybę, "szyfrując" greckie słowa Iesous Christos Theou Yios Soter (Jezus Chrystus Syn Boży) w greckim słowie ICHTHYS (ryba). W pełnym średniowieczu (styl romański, a także wiele ikon bizantyńskich) najczęstsze było wyobrażenie Chrystusa Pantokratora - siedzącego na tronie, Jego atrybutami były wówczas symbole władzy królewskiej. W późnym średniowieczu najczęstsze było przedstawienie Ukrzyżowanego. Czasem krzyż nie jest widoczny na obrazie, a o obecności Jezusa świadczą gwoździe i młotek. Oczywiście w sztuce przedstawiano rozmaite sceny z Ewangelii. Zależnie od tego jaką scenę ukazywano, zmieniały się atrybuty Jezusa. Jezus był zawsze najłatwiej rozpoznawalny przez wiernych, dlatego artyści nie musieli się uciekać do umieszczania przy nim stałych atrybutów - symboli

Podobnie jest z Matką Bożą. W ikonach bizantyńskich wykształciło się pięć głównych i wiele pomniejszych schematów Jej przedstawiania (pięć głównych to oranta, hodegetria, eleusa, panachranta, agiosortissa). Przy przedstawianiu sceny z Ewangelii (zwłaszcza w sztuce zachodniej) mogło się jednak obejść bez atrybutów.
Generalnie wśród atrybutów Matki Bożej w średniowieczu najczęstsze były te, które symbolizowały Jej czystość (lilie, niebieski kolor szat, ozdoby w kształcie gwiazd), oraz cierpienie (czerwony kolor szat, palma)

L. Ś.